FinTech nedir ? FinTech kavramının kapsadığı alanlar ve getirdiği yenilikler nedir?
- FinTech, kelime açıklaması olarak Financial Technology (Finansal Teknolojiler) anlamına gelir. FinTech finansal alandaki geleneksel yöntem ve metodları teknoloji ve inovasyonla geliştirerek finansal piyasalara gelişim olanağı sağlar. Gelişmekte olan ekonomilerde inanılmaz iyileştirici etkileri vardır. En büyük örnekleri kripto para, mobil bankacılık gibi uygulamalardır. Teknoloji şirketleri ve finansal kurumların işbirliği ile yapılan Start-up girişimlerini kapsar. Maksadı, şirketler tarafından halihazırda kullanılmakta olan finansal sistemlerin kullanımını daha üst düzeye taşımaktır.
- Özetle FinTech şirketlerin, işletmelerin ve tüketicilerin özel yazılımlar sayesinde finansal işlemlerini daha basite indirgeyerek daha verimli kullanımını sağlamak amacıyla kullanılıyor. FinTech’in başlı başına bir endüstri olduğunu söyleyebiliriz. Genel kullanım alanları banka hizmetleri, sigorta şirketleri ve diğer ticari işlemler. Bu endüstri, ağladığı kolaylıklara ek olarak risk yönetimini de daha basite indirgemeyi hedefliyor.
- Hisse senedi, forex, vadeli işlemler ve opsiyon piyasaları gibi pazarlarda yapılan işlemlerin birçoğu FinTech geliştirmeleri sayesinde gerçekleştirilmekte. En çok aracı kurumlar bu yeniliklerden fayda sağlıyor ve yatırımcılar yüksek güven ve düşük işlem maliyetleriyle alım-satım işlemlerini gerçekleştirebiliyorlar.
- Yenilik getirdiği başka bir ise bankacılık faaliyetlerindeki mobil asistan uygulamaları. Örneğin bankanızın müşteri hizmetlerini aradığınız zaman size yardımcı olmaya çalışan -ama olamayan- ses tonu, FinTech endüstrisinin geliştirmiş olduğu bir yazılım. Bu yazılımın ülkemizde çok kullanılabilir olduğunu söylemek mümkün değil, zira ben bu asistanlarla işimi çözmeyi pek başaramıyorum. Neyse ki hâlen gelişme aşamasında.
FinTech’e Verilen Değer
FinTech için yeni bir sanayi kolu tanımı yapmamız yanlış olmaz. Öyle ki FinTech endüstrisi 2014 yılında 1.5 milyar dolarlık yatırıma ev sahipliği yaptı.Sadece Amerika’da 2018 yılında 12.4 milyar dolar yatırım yapıldığı biliniyor. Tüm ülkeler yavaş yavaş bu endüstrideki inovasyon ve girişimlere yatırım yapmaya başladı. Devletler, bu alanda gelişimi sağlamak amacıyla girişimlere destek ve teşvik veriyor. Örneğin Singapur beş yıl boyunca FinTech endüstrisine bağlı olarak gelişen uygulamalara 225 milyon dolar harcayacağı konusunda bildlri yayınladı.
- Yukarıda FinTech’in kullanım alanlarından bahsederken kripto paradan da bahsetmiştik. Örneğin bitcoin’in temel güvenlik sistemi olan blockchain (blok zinciri) çalışma prensibi FinTech inovasyonlarına bir örnek olarak gösterilebilir. Veya benzer alanda finans sektöründe hizmet veren yapay zeka yazılımlarını örnek olarak gösterebiliriz. Mobil bankacılık alanında kullaınlan canlı destekler de buna bir örnektir. Öte yandan borsa ve hisse senedi piyasalarında kullanılan indikatör ve analiz yöntemleri FinTech’e dayanmaktadır. FinTech uygulamaları sayesinde bir hisse senedinin grafiğinin incelenmesi, mali yapsının öğrenilmesi ve buna bağlı olarak tahmin yürütme işlemleri en basit haline indirgenmiştir.
FinTech ve Veri Güvenliği
- Veri güvenliği konusu ise FinTech’in ilgilendiği başka bir alan. Bilindiği üzere finansal verilerin gizliliği her zaman en üst safhadadır. Bu nedenle FinTech şirketlerinin bir çoğu veri güvenliği için “cloud computing” alanına yönelmeye başlıyor. Avrupa Birliği’nde faaliyet gösteren FinTech şirketlerinin tamamı Genel Veri Koruma Yönetmeliği esaslarına uymak zorundadır. Bu yönetmelikle, veri güvenliği konusunda farklı yasalar yürürlüğe konmuş ve güvenlik en üst seviyede tutulmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda veri güvenliği konusunu bir kaç paragrafa sığdırmak doğru olmaz, FinTech veri güvenliği konusu hakkında sayfalarca makale yazılabilir. Fırsat bulduça diğer makalelerimizde bu alana da yer vereceğiz.
Örneğin kredi notunuzun sorgulaması işlemi, bankalardan kredi kullanma şansınız da FinTech’e dayanan bi uygulamadır. Verilerin kayıt altına alarak işlenmesi sonucu banka FinTech uygulamalarını risk analizi kapsamında değerlendirmeye alır ve sizin hakkınızda bir karar alır.
Kısacası FinTech’in şunları amaçlar;
- Veri güvenliği
- İşlemlerin zaman ve mekan açısından kolaylığı
- İşlem maliyetlerinin en aza indirgenmesi
- Finansal piyasalara teknolojiyi daha etkin kullandırmak
- Finansal kuruluşlar için risk analizi
- Robotik teknoloji ile müşterilere daha hızlı hizmet
- Kara para aklama faaliyetlerini tespit etme
gibi liste uzayarak gider.
FinTech’in hizmet verdiği kullanıcılar ise şu şekilde sıralanabilir;
- Bankalar
- Bankaların müşterileri
- Ticari işletmeler
- Nihai tüketiciler
Ayrıca, FinTech ülkelerin kendi içlerinde en çok denetlediği endüstri alanlarıdır. Çünkü FinTech, bahsedildiği üzere bir çok alanda yenilik ve kolaylık sağlarken kötüye kullanımı da söz konusu olabilir. Örneğin yasadışı bahis siteleri gibi konular da FinTech kapsamında geliştirilebilir. Bilgisayar korsanları bu alanda çalışmalar yaparak endüstriyi lekeleyebilir.
General Data Protection Regulation – Kısaca GDPR (Genel Veri Koruma Yönetmeliği)
Yukarıda bahsedilen Genel Veri Koruma Yönetmeliği (GDPR) bu alandaki durumları değerlendirmek için kurulmuştur. FinTech’i bazı alanlarda sınırlar. Örneğin bankaların müşterileri hakkındaki verileri depolamasını sınırlandırır. Ya da İlk Coin Arzı (ICO) olarak bilinen kripto paraların dolandırıcılık amaçlarıyla kullanılmasını engeller. Hisse senedi piyasalarında belirli işlemleri kısıtlayarak yatırımcıyı korumaya çalışır.
FinTech’in çalışma alanlarını sayarak bitiremeyiz. Örneğin Paypal; çalışma prensibi olarak yurtdışı alışverişlerinde para biriminizi otomatikman çevirerek mal veya hizmet satın almanızı kolaylaştırır. Her şeye rağmen FinTech endüstrisi, hâlen gelişme aşamasının başındadır. Yeni start-up veya inovasyonlarla gelişerek büyümeye devam eder. Şu an FinTech endüstrisinin size sunmuş olduğu hizmetlerin daha ötesini düşünebiliyor musunuz? Neler olacağınız ben de çok merak ediyorum.
FinTech’in Diğer Sektörlere Etkisi
Pekiiii, FinTech’in hizmet verdiği bir diğer alan bankacılık sektörü demiştik. Bankalara risk analizi, müşterilerine daha basit hizmet verme şekli gibi hizmetler sunuyor demiştik.
Ya bu sektörün bu denli gelişmesi, bankaları devre dışı bırakırsa? Örneğin Blokchain sisetminin gelişmesiyle para alışverişi çok daha güvenli bir hâle gelerek, çok daha kullanışlı bir hâl almıştı. Öyle ki; Blockchain sisteminde para alışverişi yapan insanlar aracı kurumlara para ödemiyordu. Hatta ve hatta sistemin güvenliğini sağlayan madenciler -ya da diğer adıyla bitcoin mining- sağladıkları güvenlik için para bile kazanabiliyordu. Peki FinTech’in gelişmesi bankaları nasıl etkiler?
Üzerinde düşünülmesi gereken bir konu. Kripto paraların yaygınlaşması bu sektörü mutlaka etkileyecektir. Bahsettiğimiz gibi kripto para piyasaları şu an para ve sermaye piyasalarından daha güvenli ve daha kullanışlı görünüyor. Sadece ülkemizde kullanımı yaygınlaşmış değil. Ülkemize girişi ve kullanımının yaygınlaşması 15-20 seneyi bile bulabilir. Bankacılık sekötrü saf dışı kalacaksa bile bu benim tahminimce hemen olmayacaktır. Bizim milletimizin aklında veri güvenliği konusunda hâlâ soru işaretleri mevcut. Bir olumlu etkisi işlem maliyetleri üzerine olabilirdi, ancak yeni çıkan yasayla işlem maliyetleri de düzenlendi. Artık bankalar 1 TL üzerinde işlem ücreti alamıyor.
Türkiye’de FinTech
FinTech, Türkiye’de gelişmeye başladığı sıralarda, 2012 ve 2015 yılları arasında toplam 53.2 milyon dolar tutarında yatırım aldı. 2017 yılında ise büyük bir gelişme göstererek bir yıl içerisinde 30 milyon dolar yatırıma ev sahipliği yaptı. Türkiye’de FinTech’in genel kullanım alanları sanal poslar, muhasebe programları, cüzdan uygulamaları gibi yazılımlar. Temenni ediyoruz ki önümüzdeki aylarda da Blockchain sistemine benzer start-up projeleri ülkemizde görücüye çıksın. Eminim ki bir çok melek yatırımcı tarafından ilgi görecektir.
Türkiye’de 200 ün üzerinde FinTech şirketi olduğu biliniyor. Geçtiğimiz sene Dünyanın yenilikçi FinTech firmalarını kapsayan bir raporda, ilk 100 FinTech şirketi içinde 2 Türk şirketi de yer aldı. Bunlardan biri Papara. Diğeri ise Birleşik Arap Emirlikleri merkezli Türk girişimi olan MenaPay.
Bilindiği üzere Papara çok yaygın kullanılan bir cüzdan uygulaması. İnternet üzerinden bir çok şekilde bu uygulama ile para transferi yapabiliyorsunuz.
Diğer şirket MenaPay ise cüzdan uygulamasına benzer bir şekilde işliyor. Kripto para işlemlerinizi yürütebiliyorsunuz, ve en önemlisi çalışma sistematiği olarak Blockchain örnek alınmış. Yani işlem hareketlerinizin hepsi veri defterine kayıt ediliyor ve herkes tarafından erişilebilir olarak muhafaza ediliyor.
FinTech, dünya çapında gelişmekte olan bir Endüstri. Doğal olarak Türkiye’de de gelişim süreci devam ediyor. Ancak umut ediyoruz ki hızlı gelişsin.