Makine Öğrenmesi ve Finans

Makine Öğrenmesi Nedir?

Makine öğrenmesi; yapay zekanın âdeta kalbidir. Algoritmalar kurarak bilgisayarda bir yazı editörüne yazdığınız kodlar sayesinde, tıpkı düşünebilen canlılar gibi verileri okur ve yorumlarlar. Bu yorumlanan verilerin ise taklit ederek yeni veriler üretilmesine Makine Öğrenmesi adı verilir.

Makine Öğrenmesi Örnekleri

Günümüz şartlarında yapay zekaya her alanda ihtiyaç duyulmaktadır. Makine öğrenmesi yapay zekanın bir alt dalıdır ve makine öğrenmesinin ne olduğunu anlatabilmek için şu örnekleri vermek yanlış olmaz;

• Google Fotoğraflar : Birçoğumuz fotoğraflarımızı yedekleme ihtiyacı duyarız. Hatta sizin haberiniz olmasa dahi android cep telefonlarınız fotoğraflarınızı sizin için Google Fotoğraflar uygulamasına yedekler. Bir göz atın; Google Fotoğraflar uygulaması fotoğrafları farklı isimlerle albümler hâlinde toplar. Örneğin kedi ve köpek fotoğraflarını bir albüme toplar ve bu albüme Hayvanlar adını verebilir. Veya telefonunuzda farklı çiçek türlerinden oluşan birkaç fotoğraf varsa Doğa isimli bir albüm oluşturup ilgili fotoğrafları bu albüme kopyalayabilir. Bunun mantığı ise şu şekilde işler; Google, yapay zeka botlarına milyonlarca hayvan veya çiçek fotoğrafı gösterir. Ve bunun çiçek, köpek veya herhangi bir nesne olduğunu söyler. Bot; benzeri bir fotoğraf ile tekrar karşılarsa artık nesneyi tanır ve yorumlar.

• Logo Tasarım Siteleri : Giderek sayısı artan logo tasarım siteleri grafikerlerin işini bir hayli zorlaştırmaya devam ediyor. Google’da aratarak onlarca logo tasarım sitesi bulabilirsiniz. Bu siteler, giriş yaptığınız esnada sizden birkaç kutucuk işaretlemenizi ister. Bu kutucuklarda şekiller, yazı tipleri, renkler gibi veriler bulunur. Hatta çoğu zaman büyük şirketlerin logolarını da size sunarlar. Gözünüze hoş geleni seçmenizi isterler. Yaptığınız seçimlere göre, sizin zevkinizi ve gözünüze hoş gelebilecek şeyi artık makina öğrenmiş olur. Tüm bu seçimlerin sonucunda ise size onlarca logo sunar ve beğendiğinizi almanızı söylerler.

MAKİNE ÖĞRENEBİLİR Mİ?

NORMAN DENEYİ –

Makina Öğrenmesi ve Yapay Zeka ile ilgili olarak yapılan bir deney, işin korkutucu yönünü de gözler önüne seriyor.

Amerika’da bir üniversitede görev yapan ekip; bir algoritma yazarak yapay zeka robotu icat ediyor. Öncelikle belirtelim; deneyin amacı “Yapay zeka bir insan olsaydı ve sürekli şiddete maruz kalsaydı, nasıl hareket ederdi ?“

Gördüğü görselleri yazıyla ifade edebilme kâbiliyetine sahip olan bu robota, internette rahatsız edici içerik olarak tabir edilen ve genelde şiddet içeren milyonlarca fotoğraf, video ve benzeri veri gösteriliyor. Yapay zeka robotu bu verileri algıladıktan sonra, robota bir fotoğraf gösteriliyor. Bu fotoğraf; hiçbir anlam ifade etmeyen, saçma sapan çizgilerden ve garip renkerden oluşan bir fotoğraf.

Bu fotoğraflardan sonra, robota ne görüyorsun sorusu yöneltiliyor. Robotun verdiği cevap ise çok çarpıcı; “Ölü bedenler görüyorum. Kan, şiddet ve vahşet görüyorum”.

Bu gelişmelerden sonra; bu robota, “Sapık (Psycho)” filminde başrol oynayan karakterin ismi olan Norman adı veriliyor.

Olayı garipseyen ekip, daha sonra bir robot daha eğiterek bu robota doğa fotoğrafları, çiçekler, böcekler, sevimli kediler ve benzeri hoş içerikler gösteriliyor. Daha sonra Norman’a gösterilen fotoğrafın aynısı bu robota gösteriliyor. Robota ne görüyorsun? sorusu yönetiliyor. Robotun verdiği cevap ise; öpüşen çiftler ve cıvıldayan kuşlar gördüğünü söylüyor.

Ve işin asıl yüzü bu noktada ortaya çıkıyor. Eğer algoritmalar; bu fotoğrafları daha anlamsız bir şekilde yorumlasaydı, örneğin masa, sandalye vb. gördüklerini söyleselerdi – ya da bir hata mesajı verip “Bu nesneyi tanımıyorum” komutu gönderselerdi; bu olay garip karşılanmazdı.

Ancak robotlar fotoğrafları algoritmalar sayesinde daha önce görmüş olduğu nesnelere benzetmeye çalıştılar. Şiddet içeren içerikleri daha önce görmüş olan Norman, fotoğrafta ölü bedenler gördüğünü söylerken diğer robot öpüşen çiftler gördüğünü söyledi. O zaman bir soruya daha cevap verebiliriz; Evet! Makineler öğrenebilir.

Makine Öğrenmesi ve Finans Sektörü – FinTech –

Makine öğrenmesi finans alanında FinTech kapsamında uzun süredir kullanılmaya devam ediyor. Bu duruma ise verebileceğimiz en basit ve en temel örnek sesli asistanın sizi sesinizden tanıması.

Birçok banka şu an siz henüz telesekretere derdinizi anlatmaya çalışırken sizi tanıyor ve T.C kimlik numarası vb. bilgilerinizi sizden talep etmiyor. Bu; makine öğrenmesi tekniği sayesinde gerçekleşiyor. Algoritma artık sizi öğrenmiş oluyor.

Endüstri 4.0′ın kapısının aralanmasında büyük rol oynayan yapay zeka, aynı şekilde Endüstri 5.0’ı getirdi bile. Elbette tüm bunlarda insan işgücünün minimal seviyeye düşürülerek verimliliğin arttırılması hedefleniyor.

Finans sektöründe Yapay Zeka ve dalları; genellikle bankacılık sektörü ve borsalar üzerine yoğunlaşmış durumda. Örneğin; kredi başvurunuzun sonucuna banka görevlisi değil yapay zeka yanıt veriyor. Sizin geçmişteki tüm verilerinizi inceleyerek hareketlerinizi öğreniyor ve bunun sonucunda aldığınız krediyi ödeyip ödeyemeyeceğinizi yorumluyor. Tüm bu verileri insan işgücü ile saatler içerisinde çözebilirsiniz. Ancak yapay zeka bunu saniyeler içerisinde yorumlayabilir.

Bir diğer kullanım alanı ise borsada fiyat hareketleri. Makine öğrenmesi sayesinde bir hissenin mali tabloları yapay zeka robotlarına öğretiliyor. Ayrıyeten geçmişteki şirketlerin de mali tabloları ve fiyat hareketleri aynı robota öğretiliyor. Geçmişte iflas eden veya büyük yükseliş gösteren şirketlerin tüm verilerini öğrenen algoritma, hâlihazırda işlem gören bir hissenin gidişatı hakkında yorum yapabiliyor.

Makine öğrenmesi konusunda Ord.Prof.Dr. Cahit Arf’ni de 1959 yılında yaptığı bir çalışma mevcut. Saygı, sevgi ve özlemle..

Okumak isterseniz : e-Defter / e-SMM / Mali Mühür

---

Anahtar Kelimeler : Makine Öğrenmesi, Makine Öğrenmesi ve Finans, FinTech, Cahit Arf, Yapay Zeka, Yapay zeka ve Finans