Limited Şirket Sermaye Artırımı ve Kâr Dağıtımı

Sermaye artırımı nedir ? Nasıl yapılır ? Hangi evraklar gerekir ? Sermaye artırımı ve kâr payı dağıtımı farkı nedir? Kâr payı dağıtımı nasıl hesaplaır ? Kâr payında stopaj oranı kaçtır?

Dönem Sonu Kârı

Bilindiği üzere, şirketlerde dönem başı özkaynaklar ve dönem sonu özkaynaklar arasındaki fark şirketin kârı ya da zararını ortaya çıkarır. Kâr edildği takdirde şirketler için iki seçenek vardır

  1. Kârın sermayeye eklenerek sermayenin arttırılması
  2. Kârın şirketler arasında dağıtılması
Sermayenin Arttırılması

Limited şirketler ve anonim şirketlerde sermaye artırım işlemlerinin prosedürleri farklı ilerler.
Limited şirketler sermaye artırma kararı alırsa önce sermaye artırım kararı alınır, daha sonra ilgili dilekçe ve tutanaklar hazırlandıktan sonra evraklar bağlı bulunulan Ticaret ve Sanayi Odası’na teslim edilir.
1- Dilekçe : İlgili memurluklara dilekçe yazılır. Dilekçenin içeriğine, mevcut sermayenin tutarı ve sermayenin artırımdan sonraki tutarı yazılır. Standart dilekçe formatında ilerler, iletişim bilgileri ve tarih yazıldıktan sonra şirket kaşesi ve imzası atılarak dilekçe hazırlanır. Bu dilekçe 2 nüsha hazırlanır. Biri Ticaret Sicil Memurluğuna, diğer Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı’na teslim edilir.
2- Noter Onaylı Karar : Yönetim kurulu toplantı kararı alır. Standart karar formatında, kararın alındığı yer, toplantıda bulunan üyeler, karar numarası gibi bilgiler yazıldıktan sonra sermayenin mevcut tutarı ve sermaye artırımından sonraki sermaye tutarı yazılarak oybirliği ile karar alındığı belirtilir. Daha sonra karar defteri en geç 1 ay içerisinde kararı onaylar.
3- Sermaye Artışını Belirten Tadil Metin : Sermayenin yeni yapısını alenen belirten bir tadil metin hazırlanır. Şirketin kaç ortağı varsa, payları ile beraber her hissedarın kaç adet paya denk gelen kaç hissesi olduğu belirtilir. Nakdi veya gayrinakdi sermaye durumu belirtilir. Sermaye artırımına konu olan geçmiş yıl kârı varsa yazılır. Gerekli dilekçe formatında metin yazıldıktan sonra şirket müdürü ve toplantı başkanı metni imzalar.
4- SMMM veya Bağımsız Denetçi Raporu ve Faaliyet Belgesi : Sermaye artırım işlemi iç kaynaklardan karşılanıyorsa bir SMMM veya Bağımsız Denetçi tarafından raporu tutulup, ekine raporu tutanın faaliyet belgesi eklendikten sonra evrakların arasına eklenir.
5- Hazır Bulunanlar Listesi : Tadil metinde belirtilen bilgilerden bir kısmı hazır bulunanlar listesine eklenir. Kaç ortak olduğu, ortakların kimlik bilgileri ve adresleri belirtilir. Akabinde ilgili hissedarların hisse payları ve bu hisselerin değerleri yazılır. Ortaklar belgeyi imzaladıktan sonra genel müdür ve toplantı başkanı evrağı imzalar.
6- Dekont : Artırılan rakamın onbinde dördü Ticaret Sicil Memurluğu’nun  veznelerine ödendikten sonra dekont evrakların arasına eklenir.
Limited şirketlerde sermaye artırımı yapılabilmesi için mevcut sermayenin tamamının ödenmiş olması gerekmektedir. 4.maddede belirtilen SMMM veya Bağımsız Denetmen raporunda bununla ilgili hüküm mutlaka bulunmalıdır.
Muhasebe kayıtları açısından, sermaye artırımı taahhütü ile taahhüt edilen sermayenin ödenmesi iki aşamada kayda alınır.
Sermaye artırım taahhütü yapıldığında aşağıdaki kayıt yapılır;
____________________________  /     _______________________________________
501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HESABI (-)

                                                   500 SERMAYE HESABI

____________________________  /     _______________________________________
Sermayenin ödenmesi esnasında ise 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE hesabı alacaklandırılarak muhasebe kaydı bitirilir.

Limited Şirketlerde Kârın Dağıtımı

İkinci bir seçenek de kârın dağıtımıdır. Elde edilen kârdan tüm vergi ve diğer yasal yükümlülükler düşüldükten sonra kalan net kâr tutarı ortaklar arasında dağıtılır. Kâr dağıtımında brüt kâr üzerinden yapılan hesaplamalar şu şekildedir;

  1. Birinci Tertip Yedek Akçe Ayrılması : Geçmiş dönem varsa, brüt kârdan geçmiş yıl zararları çıkartılarak safi kâr bulunur. Safi kârın %5’i oranında yedek akçe ayrılır. Ayrılan birinci tertip yedek akçe, toplam ödenmiş sermayenin %20’sine ulaşıncaya kadar ayrılır.
  2. Dönem sonu işlemlerinde tespit edilen mâli kârdan %22 oranında kurumlar vergisi hesaplanır.
  3. Dağıtılacak olan kârdan %15 oranında gelir vergisi kesintisi yapılır.

İlgili kesintiler hesapladıktan sonra temettü işlemlerine geçilir.

  1. Birinci Temettü :  Ödenmiş sermayenin %5’i oranında temettü hesaplanır.
  2. İkinci Tertip Yedek Akçe : Dönem kârından birinci tertip yedek akçe, vergi kesintileri ve birinci temettü düşüldükten sonra kalan rakamın %10’u ikinci tertip yedek akçe olarak ayrılır.
  3. İkinci Temettü : Dönem kârından ikinci tertip yedek akçe dahil edilerek tüm kesintiler düşülerek ikinci temettü bulunur.

Kısaca hesaplamalar şöyle olabilir;

  • Brüt kâr – Geçmiş Yıllar Zararları = Safi kâr
  • 1.T.Yedek Akçe : Safi kâr x %5 (Ödenmiş Sermayenin %20’sine ulaşıncaya dek)
  • Mali kâr x %22 = Kurumlar Vergisi
  • Kalan kâr x %15 = Stopaj

Daha sonra;

  • 1.Temettü = Ödenmiş sermaye x %5
  • 2.Tertip Y.Akçe = Dönem kârı – 1.T.Yedek Akçe – Kurumlar V. – 1.Temettü
  • İkinci Temettü = Dönem kârı – 1.T.Yedek Akçe – Kurumlar V. – 1.Temettü – 2.T.Yed.Akçe

Örnek;
X. LTD.ŞTİ  2019 yılında 100.000 TL kâr elde etmiştir. Şirket genel kurulu yaptığı toplantıda kârın tamamının ortaklar arasında dağıtılması yönünde karar almıştır. Şirketin sermayesi 200.000 TL olup, tamamı ödenmiştir. Şirket iki ortaklıdır ve ortakların sermaye payları eşittir. Şirket şimdiye kadar 10.000 TL birinci tertip yedek akçe ayırmıştır.
Bu durumda;
1.Tertip Yedek Akçe:

  • 100.000 x% 5 = 5.000 TL

Kurumlar Vergisi :

  • 100.000 x% 22 = 22.000

1.Temettü :

  • 200.000 x% 5 = 10.000

2. Tertip Yedek Akçe :

  • 100.000-22.000-5.000-10.000 = 63.000
  • 63.000 x% 10 = 6300 TL

2. Temettü :

  • 63.000 – 6.300 = 56.700 TL

Gelir Vergisi birinci ve ikinci temettüler üzerinden hesaplanır.
Gelir Vergisi : 66.700 x %15 = 10.005 TL
Hesaplamalar bittikten sonra dağıtımın sırası şu şekilde olmalı;
A-) Dönem Kârı Dağıtımı 

  • 1- Dönem Kârı = 100.000
  • 2- Ödenecek Vergi ve Yas.Yük = 22.000

B-) Dönem Net Kârı = 78.000

  • 3- 1. Tertip Yasal Yedek Akçe = 5.000

C-) Dağıtılabilir Dönem Kârı = 73.000

  • 4- Ortaklara 1. Temettü = 10.000

D-) Kalan Kâr = 63.000

  • 6- İkinci Tertip Y.Y.Akçe = 6.300 (-)
  • 5- Ortaklara İkinci Temettü = 56.700

Bu durumda muhasebe kayıtları da şu şekilde olacaktır;

Cevapla

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar işaretlenmelidir *

*